Agensi Perempuan Dalam Pemeliharaan Perdamaian Pasca Perjanjian Bangsamoro Dengan Pemerintahan Filipina (2018-2023)

Authors

  • Rizky Khairun Junior Universitas Muhammadiyah Jakarta Author
  • Debbie Affianty Universitas Muhammadiyah Jakarta Author

DOI:

https://doi.org/10.62180/jf26qa35

Keywords:

Agensi perempuan , Konflik, Perdamaian , , Women peace security

Abstract

Penelitian ini bertujuan untuk mengkaji peran agensi perempuan dalam implementasi perdamaian pasca konflik antara Bangsamoro dan pemerintah Filipina. Agensi adalah kemampuan seseorang untuk membuat keputusan secara mandiri dan bebas tentang cara mereka hidup, bertindak, dan menjadi sesuai dengan nilai-nilai dan keinginan mereka sendiri.  Metode penelitian yang digunakan adalah metode kualitatif dengan data sekunder yang diperoleh dari jurnal, internet, buku dan sumber pustaka lainnya, dan analisa konten sebagai teknik analisis data. Hasil penelitian menunjukan bahwa di pilar partisipasi menekankan bahwa perempuan harus berpartisipasi secara aktif dalam semua proses pengambilan keputusan yang berkaitan dengan perdamaian dan keamanan. Tokoh penting seperti Miriam Coronel Ferrer merupakan salah satu tokoh penting yang terikat dalam pilar partisipasi dan Organisasi perempuan di Filipina seperti We Act 1325, GABRIELA, UnYPhil-Women juga termasuk ke dalam pilar partisipasi. Di pilar perlindungan bertujuan untuk mengatasi sumber konflik dan mencegah kekerasan terhadap perempuan selama konflik. Tokoh penting seperti Irene Santiago adalah salah satu tokoh yang terkait pilar perlindungan. Organisasi perempuan Filipina MCW dan Nisa Ul Haqq Fi Bangsamoro  juga termasuk ke dalam pilar perlindungan. Di pilar pencegahan menekankan bahwa perempuan dan anak perempuan harus dilindungi dari kekerasan berbasis gender, terutama selama dan setelah konflik. Tokoh penting seperti Annabelle Abaya yang terikat dalam pilar pencegahan. Organisasi perempuan di Filipina PCW juga termasuk ke dalam pilar pencegahan. Di pilar pemulihan berkaitan dengan kebutuhan khusus perempuan selama pemulihan dan rehabilitas pasca-konflik. Organisasi perempuan di Filiipina Tiyakap Kalilintad terlibat dalam pilar pemulihan.

Kata Kunci: Agensi Perempuan, Konflik Bangsamoro dan Pemerintah Filipina, Perdamaian, Women peace security.

Downloads

Download data is not yet available.

References

A, B, Adam. (2022). Examining Women’s Critical Role in Peacebuilding in the Southern Philippines. USIOP https://www.usip.org/publications/2022/02/examining-womens-critical-role-peacebuilding-southern-philippines Diakses pada 31 Mei

Abdussamad, R. (2021). Metode Penelitian. Syakir Media Press. Hal III. https://books.google.com/books/about/Metode_Penelitian_Kualitatif.html?id=JtKREAAAQBAJ

Arino, M. V. (2010, May). The participation of women in peace processes: The other tables. International Catalan Institute for Peace. Working Paper 2010. 5 https://www.cawtarclearinghouse.org/storage/AttachementGender/The%20Participation%20of%20Women%20in%20Peace%20Processes.%20The%20Other%20Tables.pdf

Asri, R, P. (2022). Analisis Lambannya Adopsi Rencana Aksi Nasional Resolusi Dewan Keamanan PBB 1325 Sebagai Implementasi Women, Peace and Security (WPS) Agenda di Myanmar 96 HI 2022. 253-254 https://ejournal3.undip.ac.id/index.php/jihi/article/view/37519

Berutu, G, A. (2019). SEA MUSLIM MINORITAS: SOUTH THAILAND/PATTANI, SOUTH PHILIPPINES/MINDANAU AND THAILAND. 9-10 https://osf.io/preprints/osf/cfwvp https://www.researchgate.net/publication/337940572_SEA_MUSLIM_MINORITAS_SOUTH_THAILANDPATTANI_SOUTH_PHILIPPINESMINDANAU_AND_THAILAND

Conciliation Resources. (2024). WOMEN’S PEACE AND HUMANITARIAN FUND (WPHF). https://www.c-r.org/organisation-profile/womens-peace-and-humanitarian-fund-wphf#:~:text=The%20Women's%20Peace%20and%20Humanitarian,civil%20society%20 and%20 Member%20 States. Diakses pada 24 Juni

Editorial FES Asia. (2022) The crucial role of Filipino women in the country’s road to peace.. FES. https://asia.fes.de/news/women-in-philippine-peace-process Diakses pada 25 Juni

Engelbrecht, G. (2021). Bangsamoro’s Potential for Regional Gains. Crisis Group. https://www.crisisgroup.org/asia/south-east-asia/philippines/bangsamoros-potential-regional-gains Diakses pada 24 Juni

Engelbrecht, G. (2021). The logics of insurgency in the Bangsamoro. Routledge. 3-4 https://econpapers.repec.org/RePEc:taf:fswixx:v:32:y:2021:i:6:p:887-912

Ferrer, M. C. (1997). Peace matters: A Philippine peace compendium. https://books.google.com/books/about/Peace_Matters.html?id=RzuPAAAAMAAJ

Food and Agriculture Organization. (2023). Philippine Plan for Gender-Responsive Development (PPGD) 1995-2025. https://www.fao.org/faolex/results/details/es/c/LEX-FAOC189909/ Diakses pada 22 Juni

GABRIELA National Alliance of Women. (2024). GABRIELA-NATIONAL ALLIANCE OF FILIPINO WOMEN SOUTHEAST ASIA- PHILIPPINES, INDONESIA, THAILAND, VIETNAM, SINGAPORE, MALAYSIA, CAMBODIA, LAOS. https://www.onebillionrising.org/41139/gabriela-national-alliance-of-filipino-women-southeast-asia-philippines-indonesia-thailand-vietnam-singapore-malaysia-cambodia-laos/ Diakses pada 27 Juni

Hammond, J. (2020). Rencana pembangunan Filipina bertujuan untuk menghidupkan kembali wilayah yang porak poranda. https://ipdefenseforum.com/id/2020/10/rencana-pembangunan-filipina-bertujuan-untuk-menghidupkan-kembali-wilayah-yang-porak-poranda/ Diakses pada 20 Juni

Ivan. (2012). Ketika itu, telah berlalu oleh waktu. https://paksejarah.blogspot.com/2011/03/bangsa-moro-di-filipina.html Diakses pada 5 Juni

Kadir, B,N. (2021). Peranan Wanita dalam Penyelesaian Konflik di Selatan Filipina (The Role of Women in Conflict Resolution at the Southern Philippines). https://ejournal.um.edu.my/index.php/JAT/article/view/24882

Mahadwartha. (2002). Interpedensi: Teori Agensi. https://scholar.google.co.id/citations?user=YiAdc2AAAAAJ&hl=en

Majul, A, Cesar. (2024). Dinamika Islam Filipina. http://catalog.uinsa.ac.id/index.php?p=show_detail&id=1844

Maligalig, B, Diane Rosary. (2024). WE Act 1325: Six Years of Implementing the Philippine National Action Plan. https://www.mc.edu.ph/Portals/8/Resources/WEAct_1325_PNAP.pdf Diakses pada 1 Juli

Mcnay, L. (2015). The Oxford Handbook of Feminist Theory. OXFORD ACADEMIC. https://academic.oup.com/edited-volume/34617/chapter-abstract/294770671?login=false#no-access-message Diakses pada 4 Juli

Minority Rights Group. (2023). Moro Muslims in the Philippines. https://minorityrights.org/communities/moro-muslims/ Diakses pada 4 Juli

Nayong Pilipino Foundation. (2024). Gender and Development. https://nayongpilipino.gov.ph/gender-and-development/ Diakses pada 1 Juli

OSAGI. (2024). Landmark resolution on Women, Peace and Security. https://www.un.org/womenwatch/osagi/wps/

Philippine Commission on Women. (2024). Philippine Commission on Women (PCW). https://www.devex.com/organizations/philippine-commission-on-women-pcw-111422 Diakses pada 13 Juni

Queensland, T. U. (2023). Thinking like a social scientist. Australia: Internasional Creative Commons Attribution. https://www.publications.qld.gov.au/dataset/6762fbd7-0420-49bd-95bb-fa2cc844a5e2/resource/912334aa-9152-43a3-8278-381e18f21aca/download/agtech-roadmap-20232028.pdf

Ramon Magsaysay Award Foundation. (2023). Coronel-Ferrer, Miriam. https://www.rmaward.asia/awardee/miriam-coronel-ferrer Diakses pada 13 Juni

Reilly’O, M. (2015). Creating Political Will for Women in Peace: Video Interview with Irene Santiago. https://theglobalobservatory.org/2015/04/irene-santiago-women-peacekeeping/ Diakses pada 27 Juni

Reilly’O, M. (2015). Why Women? Inclusive Security and Peaceful Societies. Inclusive Security. https://www.inclusivesecurity.org/publication/why-women-inclusive-security-and-peaceful-societies/ Diakses pada 27 Juni

Reskianti. (2014). NEGARA DAN RESOLUSI KONFLIK (STUDI TERHADAP KONFLIK BANGSAMORO DI MINDANAO FILIPINA SELATAN). 1 http://repositori.uin-alauddin.ac.id/3824/

R, Sharaee, Gabito, L, S. (2022). THE ROLE OF THE PHILIPPINE COMMISSION ON WOMEN (PCW) AND GABRIELA PARTY-LIST GROUP IN ERADICATING VICTIM BLAMING ON SOCIAL MEDIA. Philppine E-Journals. https://ejournals.ph/article.php?id=17197

Santiago, M, I. (2015). THE PARTICIPATION OF WOMEN IN THE MINDANAO PEACE PROCESS. UN WOMEN. https://www.yunbaogao.cn/index/partFile/5/unwomen/2022-03/5_22055.pdf

Tiyakap Kalilintad. (2024). Respect Life Respect Rights. https://code-ngo.org/wp-content/uploads/2021/06/TKI-Presentation.pdf Diakses pada 3 Juli

UNFPA. (2024). Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM). https://philippines.unfpa.org/en/topics/bangsamoro-autonomous-region-muslim-mindanao-barmm Diakses pada 3 Juni

UN Women. (2012). Women’s participation in peace negotiations: Connections between presence and influence (2nd ed). Retrieved May 12. 2020, from https://www.unwomen.org/sites/default/files/Headquarters/Attachments/Sections/Library/Publications/2012/10/WPSsourcebook-03A-WomenPeaceNegotiations-en.pdf Diakses pada 10 Juni

UN Women. (2021). Women’s Peace and Humanitarian Fund (WPHF). https://iraq.unwomen.org/en/what-we-do/women-peace-and-humanitarian-fund-0 https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/03AWomenPeaceNeg.pdfn Diakses pada 10 Juni

UnYPhil-Women, Inc. (2024). Who We Are. https://unyphilwomen.wordpress.com/about/ Diakses pada 7 Juni

Women’s Peace & Humanitarian. (2023). WPHF is strengthening the capacity of civil society organizations in the Philippines working at the forefront of peace, security and humanitarian action — promoting women’s meaningful participation in conflict prevention and response, and supporting them in the registration process as legal entities in the country. https://wphfund.org/countries/philippines/ Diakses pada 18 Juni

Women’s Peace Security. (2024). Nisa Ul Haqq fi Bangsamoro (Women for Justice in the Bangsamoro). https://wps.asean.org/organization/nisa-ul-haqq-fi-bangsamoro-women-for-justice-in-the-bangsamoro/

Downloads

Published

2025-04-17

How to Cite

Agensi Perempuan Dalam Pemeliharaan Perdamaian Pasca Perjanjian Bangsamoro Dengan Pemerintahan Filipina (2018-2023). (2025). HUMANUS : Jurnal Sosiohumaniora Nusantara, 2(2), 259-282. https://doi.org/10.62180/jf26qa35

Similar Articles

You may also start an advanced similarity search for this article.